Bakım süreçlerinin verimliliği, işletmenin bakım faaliyetlerini nasıl yönettiği, ne sıklıkta arızaların meydana geldiği ve ne kadar sürede bu arızaların giderildiği gibi faktörlere dayalı olarak hesaplanır. Verimliliği değerlendirmek için kullanılabilecek bazı anahtar performans göstergeleri (KPI’lar) aşağıdaki gibidir:

1. Bakım Süresi (MTTR – Mean Time To Repair):

Bu KPI, bir arıza meydana geldiğinde, bu arızanın giderilmesi için gereken ortalama süreyi ölçer. MTTR’nin düşük olması, arızaların hızlı bir şekilde çözüldüğünü ve üretimin daha az kesintiye uğradığını gösterir.

MTTR hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

MTTR = Toplam Arıza Süresi / Toplam Arıza Sayısı

Toplam Arıza Süresi, bir cihazın veya sistemdeki bir bileşenin arızalanmasının ardından onarımının tamamlanıp cihazın normale dönme süresini temsil eder. Toplam Arıza Sayısı ise belirli bir zaman diliminde meydana gelen arızaların toplam sayısını ifade eder.

MTTR değeri, bir cihazın veya sistemdeki bir bileşenin arızalandığında ne kadar süreyle çalışamayacağını ölçer. Düşük MTTR değeri, arızaların hızlı bir şekilde giderildiğini ve cihazın veya bileşenin daha hızlı bir şekilde normale döndüğünü gösterir. Bu durum özellikle endüstriyel veya üretim ortamlarında, cihazların iş sürekliliğini artırmak ve iş akışlarını kesintisiz hale getirmek için önemlidir..

2. Arıza Sıklığı (MTBF Mean Time Between Failures):

Bir cihazın veya sistemdeki bir bileşenin ortalama arızalanmadan önce geçen süresini ifade eden bir performans ölçüsüdür. MTBF, bir cihazın ne kadar güvenilir olduğunu ve arızaların ne sıklıkla meydana geldiğini ölçmek için kullanılır. MTBF değeri ne kadar yüksekse, makine veya bileşen o derece güvenlidir.

MTBF hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

MTBF = Toplam Çalışma Süresi / Toplam Arıza Sayısı

Toplam Çalışma Süresi, bir cihazın veya sistemdeki bir bileşenin arızalanmadan çalıştığı toplam süreyi temsil eder. Toplam Arıza Sayısı ise aynı cihazda veya bileşende meydana gelen toplam arıza sayısını ifade eder.

MTBF değeri genellikle sahada veya laboratuvar testlerinde elde edilir ve cihazın veya bileşenin ne kadar güvenilir olduğunu değerlendirmek için kullanılır. Bu ölçüm, bakım yönetimi ve ekipmanın güvenilirliği üzerinde olumlu bir etki yaratmak için kullanılabilir.

3. Kullanılabilirlik (Availability):

Bir cihazın veya sistemdeki bir bileşenin ne kadar süreyle çalışabilir veya kullanılabilir olduğunu ifade eden bir performans ölçüsüdür. Availability, bir cihazın veya sistemdeki bir bileşenin arızalanmadan çalışabilir olma oranını ve işletme sürekliliğini ölçmek için kullanılır.

Availability hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

Availability (%) = (Çalışma Süresi / Toplam Süre) x 100

Çalışma Süresi (Uptime): Bir cihazın veya bileşenin sorunsuz çalıştığı toplam süreyi temsil eder. Bu süre içinde cihaz veya bileşen arızalanmamıştır.

Toplam Süre: Belirli bir zaman diliminde mevcut olan toplam süreyi ifade eder. Toplam süre, genellikle çalışma süresi ve arıza süresinin toplamını temsil eder.

Kullanılabilirlik yüzdesi olarak ifade edilen bu değer, bir cihazın veya sistemin ne kadar süreyle çalışabilir olduğunu gösterir. Daha yüksek bir kullanılabilirlik yüzdesi, daha güvenilir bir cihazı veya sistem bileşenini ifade eder. Kullanılabilirlik değeri, arızaların ve kesintilerin minimize edilmesini hedefleyen bakım stratejileri ve iş sürekliliği planlarını desteklemek için kullanılır.

4. Bakım İş Emri Tamamlanma Oranı (Completion Rate):

Bu, planlanmış bakım iş emirlerinin ne sıklıkla belirlenen süre içinde tamamlandığını gösterir. Yüksek bir tamamlanma oranı, iş emirlerinin düzgün bir şekilde yürütüldüğünü gösterir.

Hesaplama: Tamamlanan iş emirleri / Toplam planlanan iş emirleri

5. Bakım Maliyetleri:

Bakım işlemlerinin maliyetini hesaplamak, bakım verimliliğini değerlendirmek için önemlidir. Maliyetlerin düşük olması, daha etkili bir bakım yönetimi anlamına gelir.

Hesaplama: Toplam bakım maliyetleri (işçlik maliyetleri, yedek parçalar, ekipman maliyetleri, vb.)

6. Bakım Durdurma Süresi (Downtime):

Üretim hatlarının ne kadar süreyle durdurulduğu, bakım süreçlerinin etkinliğini gösterir. Downtime’ın azaltılması önemlidir.

7. Önleyici Bakım Oranı (Preventive Maintenance Percentage):

Planlı bakım işlemlerinin toplam bakım işlemlerine oranı. Daha yüksek bir oran, önleyici bakımın ne kadar etkili olduğunu gösterir.

Hesaplama: Planlı bakım işlemleri / Toplam bakım işlemleri

8. Bakım İş Emri İşleme Süresi (Work Order Processing Time):

Bir bakım iş emrinin oluşturulmasından onaylanmasına ve işleme alınmasına kadar geçen süre.

 

Bu KPI’lar, bakım süreçlerinin verimliliğini izlemek ve iyileştirmek için kullanılabilir. İşletme ihtiyaçlarına bağlı olarak, belirli KPI’lar daha fazla vurgulanabilir ve özelleştirilebilir. Ayrıca, bu KPI’lar, PBT PRO gibi bir Bakım Yönetim Sistemi (BYS) veya CMMS (Computerized Maintenance Management System) kullanılarak otomatik olarak izlenebilir ve raporlanabilir. Bu tür yazılım sistemleri, bakım verimliliği ve performansını izlemek ve iyileştirmek için çok sayıda veriyi otomatik olarak toplar ve analiz eder.

Bakım süreçlerinin verimliliğini daha fazla anlamak ve izlemek için kullanabileceğiniz diğer önemli performans göstergeleri ve yöntemler şunlar olabilir:

9. Bakım İş Emirlerinin Önceliği:

Bakım iş emirlerinin önceliklendirilmesi, önemli arızaların hızla çözülmesini sağlar. Önceliklendirme yöntemleri belirlenerek bu KPI izlenebilir.

10. Önleyici Bakım Sıklığı (Preventive Maintenance Frequency):

Belirli bir süre içinde uygulanan önleyici bakım işlemlerinin sayısı. Bu, önleyici bakımın ne kadar düzenli ve etkili olduğunu gösterir.

Hesaplama: Belirli bir dönemdeki önleyici bakım işlemlerinin sayısı

11. Bakım Verimlilik Endeksi (Maintenance Efficiency Index):

Bakım işlerinin ne kadar hızlı ve etkili bir şekilde tamamlandığını değerlendiren bir endeks. Bu endeks, iş emri işleme süresi, bakım maliyetleri ve MTTR gibi faktörleri içerebilir.

Hesaplama: (Toplam üretim süresi – Downtime) / (Toplam bakım iş emri işleme süresi)

12. Ekipman Sağlamlık Endeksi (Asset Reliability Index):

Ekipmanların ne kadar güvenilir olduğunu ölçer. Bu endeks, arızaların sıklığı ve ekipmanın çalışma süresini içerir.

Hesaplama: (Çalışma süresi – Arıza süresi) / Çalışma süresi

13. Varlık Değeri ve Yaş İzleme:

Varlıkların yaşlarına ve değerlerine dair bilgi toplanarak, bakım süreçlerinin ne kadar verimli olduğunu ve varlıkların ne kadar süreyle kullanılabilir olduğunu gösterir.

 

Bakım yönetiminde verimliliği artırmak ve iş süreçlerini iyileştirmek için kullanabileceğiniz bazı ek yöntemler ve pratik öneriler şunlar olabilir:

14. Bakım Eğitimi:

Bakım ekibinizi sürekli olarak eğitin ve güncel teknikleri ve en iyi uygulamaları öğrenmelerini sağlayın. Yeterli eğitim, iş emirlerinin daha hızlı ve etkili bir şekilde tamamlanmasına yardımcı olabilir.

15. Risk Değerlendirmesi:

Potansiyel riskleri ve arıza olasılıklarını değerlendirin. Kritik ekipmanları ve sistemleri tanımlayarak önleyici bakımı bu ekipmanlara odaklanacak şekilde önceliklendirin.

16. Malzeme ve Yedek Parça Yönetimi:

Malzeme stoğunu optimize edin ve yedek parçaları hızlı bir şekilde temin etmek için iş birliği yapılan tedarikçilerle sağlam ilişkiler kurun. Kritik yedek parçaların her zaman elde bulundurulması önemlidir.

17. Bakım Ekiplerinin İletişimi:

Bakım ekibinizin etkili bir iletişim ağı kurmasını sağlayın. Arızaları, iş emirlerini ve bakım işlerini daha iyi koordine etmek için düzenli toplantılar ve iletişim araçları kullanın.

18. Bakım Planlaması ve Zamanlaması:

Bakım işlemlerini dikkatle planlayın ve iş emirlerini önceden oluşturun. Bakım işlerinin en düşük üretim etkisi ile yapılabilmesi için uygun zamanlamaları seçin.

19. İş Akışı Otomasyonu:

Otomasyon araçları kullanarak iş emirlerini ve süreçleri optimize edin. Örneğin, iş emirlerinin otomatik olarak oluşturulmasını ve atılmasını sağlayan bir CMMS kullanabilirsiniz.

20. Veri Analitiği ve Tahmin:

Bakım verilerini analiz edin ve arızaların ne zaman meydana gelebileceğini tahmin etmeye çalışın. Bu, önleyici bakımı daha etkili hale getirebilir.

21. Çalışma İlişkileri ve İş birliği:

Bakım ekibi ve üretim ekibi arasındaki iş birliğini artırın. Üretim hatlarının daha etkili bakım için gereken zamanı ayırabilmesi için iş birliği önemlidir.

22. Performans Ölçümü:

İş süreçlerini sürekli olarak izleyin ve performans göstergelerini kullanarak verimliliği değerlendirin. Düzenli geri bildirim alın ve iyileştirme fırsatlarını belirleyin.

23. Sağlıklı Güvenlik Kültürü:

İşçi sağlığı ve güvenliğine odaklanarak, bakım operasyonlarının güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlayın. Güvenli çalışma ortamı, kazaların ve kesintilerin önlenmesine yardımcı olur.

 

Bu yöntemler, bakım süreçlerinin verimliliğini artırmak ve iş süreçlerini iyileştirmek için kullanabileceğiniz çeşitli pratik yaklaşımları yansıtır. Her organizasyonun ihtiyaçları farklıdır, bu nedenle bu yöntemleri kendi özel gereksinimlerinize uygun bir şekilde uyarlayabilirsiniz. Ayrıca, PBT PRO Bakım Yönetim Sistemi (BYS) veya Computerized Maintenance Management System (CMMS) gibi teknoloji araçları, bu yöntemlerin uygulanmasını kolaylaştırabilir ve bakım operasyonlarını daha etkili hale getirebilir.